Manuela kon door schulden haar waterrekening niet kon betalen. Op een dag draaide ze de kraan open, maar er kwam niets meer uit, vertelde ze een paar jaar geleden aan EenVandaag. Haar tienerdochter die net ongesteld was kon zich niet wassen. Voor haar baby kon ze geen flesvoeding maken.  

Het gaat niet vanzelf beter 

Volgens kinderrechtenorganisatie Defence for Children werden vóór de uitspraak van het gerechtshof van maart 2024 in Nederland jaarlijks 500 tot 750 gezinnen met kinderen afgesloten van drinkwater. Nieuwe cijfers zijn er niet. Maar zolang er geen nieuwe regels zijn is het naïef te denken dat de situatie structureel verbeterd is. 

Drinkwaterbedrijven willen best voldoen aan het vonnis van de Haagse rechter, maar zij kunnen niet met zekerheid nagaan of er kinderen in een huishouden wonen. Toegang tot de gemeentelijke Basisregistratie Personen (BRP) hebben ze niet, en gemeenten mogen informatie over de aanwezigheid van minderjarige kinderen niet delen. 

Kinderfietsjes en schoentjes 

Afsluitmonteurs speuren daarom naar kinderfietsjes in de tuin of kleine schoentjes in de gang. Zien ze die, dan is afsluiting van de baan en wordt het incassoproces op een andere manier voortgezet. Die aanpak is goed bedoeld, maar biedt uiteraard geen enkele garantie.  

De oplossing ligt voor de hand: regel dat drinkwaterbedrijven in bedreigende situaties na kunnen gaan of er kinderen op het adres wonen. En versterk daarnaast het sociale incassoproces voorafgaand aan afsluiting, inclusief verplichtingen rond het melden van niet-betalende klanten bij de gemeente, met het oog op een proactief hulpaanbod.  

Tweede Kamer-moties uit 2023 en 2024 om de situatie te verbeteren zijn tot nu toe niet uitgevoerd. Terwijl er rond de levering van energie de afgelopen jaren wél vooruitgang werd geboekt om kwetsbare huishoudens te beschermen tegen afsluiting. 

Minister Tieman, kom in actie 

Gemeenten en drinkwaterbedrijven hebben al sinds 2021 de wettelijke taak om betalingsproblemen vroegtijdig te signaleren en proactief hulp aan te bieden om erger te voorkomen. Duidelijke wetgeving rondom afsluiting en het incassoproces dat eraan voorafgaat - inclusief tijdige signalen over betalingsachterstanden aan gemeenten - vraagt actie van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat (I&W). 

Maar het ministerie blijft stil. Er werden weliswaar vorig jaar plannen aangekondigd door dit ministerie en door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar de uitvoering blijft uit

Kraan voor kinderen mag niet dicht 

Het is onbestaanbaar dat in een welvarend land als Nederland kinderen nog van water afgesloten kunnen worden. Drinkwater is geen luxe, maar een eerste levensbehoefte. Het is tijd dat politiek en overheid eindelijk hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen dat de kraan bij gezinnen met kinderen nooit meer dichtgaat. 

Meer lezen

Senior beleidsadviseur Ellen Hennekens, bij de NVVK verantwoordelijk voor vroegsignalering en afsluitbeleid, schreef een blog waar bovenstaand bericht op gebaseerd is. In deze blog beschrijft ze dat de sleutel voor het probleem bij het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat ligt.

Lees hier Ellen's blog