Terugvorderingen zorgen vaak voor problematische schulden. Daarom is het belangrijk dat er in de alternatieven voor het huidige stelsel veel aandacht is voor het verminderen van het aantal terugvorderingen. 

Bestaanszekerheid is fundamenteel

Wat ons betreft is daarmee niet alles gezegd. Primair geldt dat de inzet op de herziening van het toeslagenstelsel gelijk op moet gaan met meer aandacht voor bestaanszekerheid. Het is wat ons betreft niet uit te leggen dat voor een grote groep mensen hun uitkering of loon niet toereikend is om de huur en de zorgverzekering te betalen. 

Verder pleiten we voor een eenvoudig systeem dat past bij de doelgroep. Nu komen de meest ingewikkelde regels bij kwetsbare doelgroepen terecht die niet altijd digitaal vaardig en geletterd zijn. Wat ons betreft moet het nieuwe stelsel evenwichtiger zijn. Bij ingewikkelde aanvraagprocedures moet de verantwoordelijkheid voor fouten en daaruit voortkomende schulden niet uitsluitend bij de aanvrager komen te liggen.

Huidige nadelen worden verzacht

De 18 mogelijkheden worden de komende tijd nader bekeken. In de tussentijd wordt er ook gewerkt aan ‘verzachting van de nadelen van het huidige systeem’ voor tegemoetkomingen voor kosten van kinderen, kinderopvang en huur. Daarvoor wordt onder andere de dienstverlening verbeterd. 

Mag ik deze toeslag houden of niet? 

Een van de denkrichtingen is om 'aan de voorkant' meer zekerheid te bieden over de vraag: mag ik deze toeslag houden of loop ik het risico dat ik terug moet betalen?  

Denk daarbij aan ‘behoudend voorschieten’ of rekenen met het reeds vastgestelde vermogen. Behoudend voorschieten betekent dat huishoudens op verzoek kunnen aangeven in de voorschotfase minder toeslag te willen ontvangen of de volledige toeslag achteraf te willen ontvangen.  

Aantal terugvorderingen kan nu al omlaag

Een andere denkrichting is het terugvorderen terug te dringen door meer te attenderen, vaker wijzigingen te werken en de gegevensuitwisseling en de dienstverlening uit te breiden. Dat kan een kwart tot 35 % van de huidige terugvorderingen voorkomen, berekende de Dienst Toeslagen. Iets dergelijks gebeurt al bij de huurtoeslag; wie een huurverhoging doorgeeft krijgt automatisch een hogere toeslag. 

‘Met bovenstaande stappen kunnen terugvorderingen worden voorkomen en kan er meer zekerheid geboden worden aan de burger. De onderliggende complexiteit van het stelsel wordt niet opgelost; de pijlers van het toeslagensysteem van gerichtheid en actualiteit blijven hiermee bestaan. Om de complexiteit van het huidige stelsel, de marginale druk en het niet-gebruik te verminderen zijn tevens vereenvoudigingen in de wetgeving nodig’, schrijft de Dienst Toeslagen.

De 18 beleidsopties (beeld: NVVK)