Zorg over toekomstige financiering
Uitstel ondertekening bestuurlijke afspraken vroegsignalering
VNG, Divosa en de NVVK stellen het ondertekenen van de bestuurlijke afspraken over vroegsignalering van schulden uit, totdat het kabinet duidelijkheid geeft over het herstel van de structurele financiering voor deze wettelijke taak, die is weggevallen na de voorjaarsbesluitvorming.
In de afgelopen jaren is vroegsignalering fors gegroeid en geprofessionaliseerd. De recent uitgevoerde wetsevaluatie, in opdracht van het ministerie van SZW, bevestigt bovendien dat vroegsignalering effectief is en de drempel naar schuldhulpverlening verlaagt.
De cijfers onderstrepen het belang: het aantal signalen steeg van circa 650.000 in 2021 naar meer dan 1 miljoen in 2024. Het aantal inwoners dat via vroegsignalering is bereikt, groeide van ongeveer 47.000 naar 157.000. Deze toename laat zien dat vroegsignalering werkt – maar ook dat het om een steeds omvangrijkere en complexere taak gaat, die vraagt om structurele borging.
Structurele middelen noodzakelijk
Sinds 2021 is vroegsignalering wettelijk verankerd als taak van gemeenten. Tot op heden heeft het Rijk deze taak echter uitsluitend incidenteel gefinancierd. De wetsevaluatie onderstreept het belang van structurele financiële middelen nadrukkelijk. Eén van de aanbevelingen aan het Rijk is zelfs om structurele ondersteuning beschikbaar te stellen. Volgens de onderzoekers brengt het ontbreken van structurele financiering namelijk een reëel risico voor de uitvoering van vroegsignalering en de financiële positie van gemeenten.
Het kabinet erkent vroegsignalering als een belangrijk instrument in het voorkomen van problematische schulden en benoemt het als beleidsprioriteit. Daar hoort structurele financiering bij, zodat gemeenten hun taak duurzaam en verantwoord kunnen uitvoeren. En om te zorgen dat zij in de samenwerking met vastelastenpartner én het Rijk ook een betrouwbare samenwerkingspartner kunnen zijn, die hun beloftes waar kan maken.
Verhoogde ambities vragen structurele financiering
Tegelijkertijd leggen de bestuurlijke afspraken de lat hoog: een verdubbeling van het bereik naar 40% vraagt om een aanzienlijke intensivering van de gemeentelijke inzet. Daar komt bij dat de taak naar verwachting verder groeit, onder andere door de toevoeging van nieuwe signaalpartners. Juist daarom is het cruciaal om te rekenen op structurele ondersteuning voor een toekomstbestendig systeem.
Als vertegenwoordigers van gemeenten en de schuldhulpverlenende organisaties vinden wij het niet verantwoord om afspraken te ondertekenen die verwachtingen scheppen die, zonder structurele middelen, in de praktijk niet kunnen worden waargemaakt. Dat zou onze samenwerkingspartners tekortdoen. Juist omdat wij ons vol overtuiging willen verbinden aan de verhoogde ambitie en deze samen willen realiseren, is structurele ondersteuning noodzakelijk.
Tegelijkertijd blijven wij gemeenten onverminderd ondersteunen bij de uitvoering van hun wettelijke taak. Wij staan volledig achter de inhoudelijke ambities van de afspraken en blijven ons inzetten voor de verdere versterking van het stelsel van vroegsignalering. Ook blijven we samen optrekken met vaste lastenpartners en andere betrokkenen in de keten, om vroegsignalering de komende jaren verder te verbeteren.
Onze inzet blijft onverminderd gericht op een sterke, toekomstbestendige uitvoering van vroegsignalering. Gemeenten en de schuldhulpverlenende organisaties hebben daarvoor duidelijkheid, en financiële zekerheid nodig om inwoners met financiële zorgen tijdig en effectief te kunnen ondersteunen.
Met het opschorten van onze ondertekening doen wij als koepelorganisaties een dringende oproep aan het kabinet: geef op korte termijn duidelijkheid en herstel de eerder voorgestelde structurele financiering. Alleen dan kunnen gemeenten en de schuldhulpverlenende organisaties zich realistisch committeren aan de verhoogde doelstelling om daar samen met de vastelastenpartners werk van te maken.
