Overslaan en naar de inhoud gaan

Schuldhulp in coronatijd: ‘Erop af, segmenteer, help op maat’

Schuldhulp in coronatijd: ‘Erop af, segmenteer, help op maat’

2 juni 2020

De Raad van Advies van de NVVK zat onlangs aan tafel met een delegatie van het bestuur en het verenigingsbureau. Zulke bijeenkomsten helpen ons onze visie aan te scherpen, en om bij te sturen als dat nodig is.

Schuldeisers, maatschappelijke organisaties, wetenschappers en andere betrokkenen hebben zitting in de Raad van Advies. Het halfjaarlijkse overleg met onze raad leverde deze concrete punten op:

Marketing

Zet in op ‘actief opsporingsbeleid’. Investeer in marketing - het kennen en bereiken van je doelgroep. Zet daarnaast in op ‘landelijk je geluid laten horen’ om (het belang van) tijdige schuldhulpverlening onder de aandacht te brengen. Ken de leefwereld van - voor een groot deel nieuwe - hulpvragers, en pas je communicatie en dienstverlening op hen aan.

Tijdige schuldhulpverlening voorkomt dat mensen afglijden. Zo zou je selectief  Tozo- en Ww-aanvragers in beeld moeten brengen bij schuldhulpverleners. Niet élke ToZo aanvrager komt in de problemen, maar op het moment dat deze persoon óók in scheiding ligt, dan neemt de kans wel aanzienlijk toe. Hoe gaan we juist hen tijdig bereiken?

Segmenteren

Met het oog op de verhoogde toestroom en de ‘anders dan anders’-doelgroep moet de NVVK de schuldhulpverlening slim positioneren. Dat kan onder andere door klanten te segmenteren, onder te verdelen dus. Welke groepen met welke kenmerken gaan we helpen? Veel nieuwe instromers zijn naar verwachting behoorlijk zelfredzaam, sociaal- en digitaal vaardig. Daar moet gebruik van worden gemaakt. Het is beter voor de hulpvrager, en beter om verstopping in de intensieve één op één dienstverlening te voorkomen. Die willen we richten op wie dat ook echt nodig heeft. De onderverdeling kan plaatsvinden met bijvoorbeeld een digitale zelftest, een vraagbaak en digitale hulp of inzet van buddy’s en vrijwilligers. “Werk aan de juiste mensen op de juiste plek”. Dus:

Hulp op maat

Voor de groep die wél meer intensieve schuldhulpverlening nodig heeft, is het noodzakelijk goed te kijken wélke hulp nodig is. Zo is het vermoedelijk voor een deel van de nieuwe groep hulpvragers niet nodig om eerst uitgebreid inkomsten en uitgaven in kaart te gaan brengen.  Voor hen is zelfredzaamheid in normale omstandigheden geen vraagstuk. Voor de hulpvragers die juist de afgelopen tijd min of meer uit beeld zijn verdwenen is juist hele intensieve inspanning nodig om mensen weer goed in beeld en in begeleiding te krijgen en te houden.

Hoe gaan we zorgen voor deze ‘hulp op maat’? Hoe bereiken we dat we de schaarse capaciteit steken in de juiste dingen? De NVVK zou ter ondersteuning hiervan een rol kunnen spelen richting de rijksoverheid. Met een ‘Pauzeknop’ om schulden niet onnodig op te laten lopen met incasso- en gerechtelijke kosten. Met afbetalingsregelingen. Mogelijk zelfs kwijtschelding van vorderingen van de overheid, en regelingen om schuldeisers mee te laten werken aan het vinden van oplossingen. Ook zouden we bij de overheid kunnen pleiten voor kredieten met overheidsgarantie zoals die er ook voor bedrijven zijn, om mensen overeind te houden.

Gedragsverandering

Uiteraard mogen we de ‘reguliere’ doelgroep niet uit het oog verliezen. Voor hen blijft de gedragscomponent een belangrijke pijler: zowel om vroegtijdig te verleiden tot een eerste gesprek (voorkomen van grote problemen) als ook om recidive tegen te gaan. En bij de mensen die niet geholpen willen worden maar daardoor wegzakken kan de NVVK met gemeenten wellicht actiever kijken naar wettelijke mogelijkheden om over te gaan tot bewind?

Financiële stress bij gemeenten

In het overleg kwam verder aan de orde dat gemeentelijke organisaties last hebben van dezelfde patronen als mensen met schulden. Omdat ook gemeenten kampen met  financiële stress. Dat zit zo: in het somberste scenario melden zich nog dit jaar vanwege de coronacrisis tot ruim 300.000 extra mensen met schulden. Om ze allemaal te helpen, zijn er in dat geval duizenden extra schuldhulpverleners nodig. Die mensen zijn er niet, en als ze er al waren kost dat snel 200- tot 300 miljoen euro. Er komt naar verwachting voor gemeenten een tijd van financiële krapte aan. De stress die dat oplevert draagt meestal niet bij aan de kwaliteit van de besluiten die genomen worden. Het is maar de vraag of er voor het voorkomen van schulden en voor de aanpak van schulden via schuldhulpverlening voldoende middelen beschikbaar komen, nu gemeenten de gevolgen van de crisis ervaren.

De input uit de bijeenkomst gebruiken we op het verenigingsbureau bij ons werk. Sessies als deze blijken elke keer heel nuttig om met experts en praktijkmensen na te gaan of we de goede dingen doen, en hoe we ze doen.

De leden van de Raad van Advies zijn afkomstig uit onderstaande organisaties:

Leden van de Raad van Advies:

Vanuit de NVVK namen deze keer deel: Marco Florijn (voorzitter), Geert van Dijk (directeur), bestuurslid Ruud van den Tillaar (Kredietbank Limburg), bestuurslid Dick van Maanen (Stadsring51) en beleidsadviseur Ellen Hennekens.

Reageren? Mail Ellen Hennekens