De twee uitspraken van de rechtbank Midden-Nederland gaan over zaken waarbij een consument een online aankoop had gedaan en daarbij gebruik had gemaakt van de mogelijkheid tot uitgestelde betaling (Buy Now, Pay Later, BNPL), aangeboden door Klarna. Ondanks de ontvangen aanmaning had de betreffende consument de koopprijs niet betaald. De (vermeende) vordering van Klarna op de consument heeft Klarna aan Alektum Capital AG (Alektum) verkocht, die vervolgens betaling van het openstaande bedrag  bij de rechtbank heeft gevorderd. 

De rechtbank stelde vast dat Alektum niet kon aantonen dat de in rekening gebrachte rente en incassokosten slechts kostendekkend zijn en géén deel uitmaken van het verdienmodel. Daarmee is volgens de rechter sprake van een consumentenkredietovereenkomst.  Op een consumentenkredietovereenkomst is de de consumentenbescherming uit de wet van toepassing zijn, zoals een verplichte kredietwaardigheidstoets, kosteninformatie en waarschuwingsplicht (‘Let op! Geld lenen kost geld’). Omdat Klarna deze informatie niet had verstrekt, oordeelde de rechter dat de consument de gevorderde rente en incassokosten niet hoefde te betalen. 

De rechtbank oordeelde dus niet dat alle achteraf-betaaldiensten automatisch onder de regels voor consumentenkrediet vallen, maar stelt dat in deze specifieke zaken met Klarna het tegendeel niet is bewezen. Ook de minister van Financiën bevestigde deze lezing onlangs in antwoorden op Kamervragen. 

De rechtbank Amsterdam had vergelijkbare zaken lopen, waarin de eisende partij moest aantonen dat Klarna niet verdient aan rente en incassokosten. Die zaken zijn onlangs door Klarna ingetrokken. 

2. Wat betekent dit voor dossiers in schuldhulptrajecten met Klarna-betaalachterstanden? 

Belangrijk om hierbij allereerst te vermelden is dat de uitspraak is gedaan door de rechtbank Midden-Nederland. Daarmee is niet helemaal zeker dat andere rechters in andere arrondissementen hetzelfde zullen oordelen. Maar omdat de uitspraak inhoudelijk sterk is onderbouwd, is de verwachting dat de uitspraak ook gezag kan hebben in andere regio’s. Desondanks kunnen andere rechtbanken anders oordelen. Bovendien zijn niet alle situaties identiek en zal een rechter altijd de omstandigheden van het geval meewegen.  

Deze rechterlijke uitspraak is hoe dan ook van betekenis voor de behandeling van schuldhulpdossiers waarin een betalingsachterstand bij Klarna voorkomt. In zulke dossiers kunnen rente- en incassokosten expliciet worden betwist, met als argument dat sprake is van een consumentenkrediet waarbij Klarna niet voldeed aan de wettelijke eisen.

Nee, ons advies is om zelf bij ieder dossier af te wegen of het aanvechten van eventueel onterechte rente en incassokosten een doel dient. Niet elke zaak leent zich voor bezwaar of terugvordering, en andere rechtbanken kunnen ook tot een ander oordeel komen. Bij deze situaties kan dit wél het geval zijn: 

• Bij een 100%-regeling: als de cliënt alle schulden (inclusief rente en kosten) terugbetaalt, levert betwisting direct voordeel op voor de hulpvrager zelf. 

• Bij opvallend hoge rente of incassokosten: in dat geval komt bij een geslaagde terugvordering/bezwaar het bedrag vaak ten goede aan de overige schuldeisers, het vergroot dus de uitkering voor andere schuldeisers.

4. Hoe stevig is deze uitspraak in juridische zin, kunnen we hierop bouwen in andere dossiers?

De uitspraak biedt, zoals je bij vraag 2 kan lezen, nog geen landelijke eenduidigheid maar voor dit moment heeft de uitspraak al zeggingskracht, verwachten we. Ondertussen werkt de wetgever aan nieuwe regels rond BNPL. In mei 2023 stemde het Europees Parlement in met een herziening van de Consumer Credit Directive (CCD), waarin BNPL-producten expliciet worden opgenomen. De Nederlandse implementatie van deze richtlijn staat gepland voor 2026. Deze ontwikkelingen houden we nauwlettend in de gaten. 

Tot slot 

We houden alle ontwikkelingen rondom BNPL (en ook Klarna) in de gaten. Benut deze uitspraak actief, maar weeg per dossier zorgvuldig af of inhoudelijk verweer loont. Leg gemaakte keuzes en overwegingen goed vast. Deel signalen of ervaringen met ons via info@nvvk.nl. Zo kunnen we gezamenlijk bepalen of aanpassing van ons beleid nodig is.