Staatssecretaris Struycken (Justitie en Rechtsbescherming) wil meer balans in incassoproces
Geen geld? Dan stopt de deurwaarder
Heb je schulden en ziet de deurwaarder dat er niets te halen is? Dan moet hij dat tegen zijn opdrachtgever kunnen zeggen en stoppen met incasseren, vindt staatssecretaris Struycken. Hij publiceerde een Kamerbrief die vol staat met veelbelovend beleid om kleine schulden klein te houden.
Het huidige incassosysteem kent belangrijke knelpunten, erkent Struycken. 'De huidige systematiek is (...) gericht op de individuele schuldeiser en stelt hoge eisen aan (het doenvermogen van) de debiteur. Daarbij geldt dat de kosten voor de debiteur snel kunnen oplopen.'
Stop met concurrentiestrijd rond schulden
Struycken constateert dat er rond iemand die schulden heeft een concurrentiestrijd van schuldeisers ontstaat. Deurwaarders verdienen meer naarmate ze sneller 'escaleren', en voor wie schulden heeft is het heel moeilijk om overzicht te krijgen. Ook zijn private schuldeisers niet gebonden aan de maximale afloscapaciteit van iemand met schulden. Het risico op nieuwe schulden is daardoor groot.
Om dat laatste aan te pakken zet Struycken in op een 'collectief afbetalingsplan'. Daarbij is er een onafhankelijke partij die iemand met schulden helpt om tot een realistische regeling met schuldeisers te komen.
'Lanceer instituut voor afbetalingsregelingen'
De NVVK juicht deze denkrichting toe. Samen met het Nibud deden we met deze vorm van afbetaling al veel ervaring op in het Nederlands Instituut voor Betalingsregelingen (NIvB). Wat ons betreft wordt die kennis nu betrokken bij de ontwikkeling van het collectief afbetalingsplan. We brachten onlangs een notitie uit over onze ervaringen op dit gebied en de raakvlakken met de plannen van Struycken.
'In de gesprekken over dit onderwerp met collega's van het Nibud en de betrokken ICT-leverancier concluderen we dat het NIvB eigenlijk de perfecte invulling is voor het collectief afbetalingsplan. Wat ons betreft is dit hét moment om het NIvB permanent te lanceren', zegt NVVK-programmamanager Linda van Vliet.
Deurwaarder moet anders kijken
De onafhankelijke positie van deurwaarders verdient versterking, vindt Struycken. De deurwaarder moet meer ruimte krijgen 'om de situatie van de debiteur mee te wegen en een nodeloze oploop van schulden te voorkomen', schrijft de staatssecretaris. 'Wanneer de situatie daar aanleiding toe geeft en de debiteur openstaat voor hulp, zou de gerechtsdeurwaarder een debiteur warm moeten doorverwijzen naar schuldhulpverlening. Dat wil zeggen dat de gerechtsdeurwaarder de gegevens van de debiteur doorgeeft aan schuldhulpverlening, zodat er snel contact kan worden gelegd.'
Er loopt al een pilot op dit gebied. De NVVK juicht de pilot toe maar constateert wel dat de aanpak pas landelijk toepasbaar wordt met de inzet van een beproefd uitwisselsysteem voor signalen. Dat systeem is er al, schreven we onlangs in dit artikel: het Schuldenknooppunt.
Stoppen met invorderen
Om balans te brengen in de positie van de deurwaarder tussen schuldeiser en debiteur introduceert Struycken een 'sociale ministerieplicht'. Die verplicht de deurwaarder om de belangen van iemand met schulden zwaarder mee te wegen dan tot nu toe gebeurt. De belangenafweging kan ertoe leiden dat de deurwaarder stopt met invorderen, ondanks de opdracht die hij heeft van een schuldeiser. Een hobbel hierbij is het eigendomsrecht, en er moet ook een vergoeding komen voor dit soort 'sociale ambtshandelingen', schrijft Struycken.
De NVVK is heel blij met de introductie van de 'sociale ministerieplicht'. Linda van Vliet: 'Een deurwaarder krijgt de keuze om nee te zeggen tegen een opdrachtgevende schuldeiser als hij bij een huisbezoek of op een andere manier merkt dat het geen zin heeft om door te gaan met innen. Dat is een belangrijke verbetering.'
'Wel is het zo dat we eigenlijk al te laat zijn als een vordering bij een deurwaarder ligt. Er zijn dan immers al veel kosten gemaakt. Wat ons betreft blijven we de meeste energie geven aan het bereiken van mensen voordat vorderingen bij de deurwaarder terechtkomen. Ook daarvoor is het instituut voor betalingsregelingen (NIvB) een wenkend perspectief. Want wie samen met het instituut geen haalbaar afbetalingsplan kan opstellen, wordt direct gekoppeld aan schuldhulpverlening. Zo vergroten we meteen het bereik van ons hulpaanbod.'
NVVK-visie op civiele incasso
In de civiele incasso kan nog sterker ingezet worden op sociaal incasseren, vindt Linda van Vliet. 'Er is heel veel winst te behalen wanneer schuldeisers vaker persoonlijk contact leggen met klanten met beginnende betalingsachterstanden.'
Begin dit jaar formuleerden we zelf onze visie op civiele invordering. Veel elementen uit deze visie hebben we de afgelopen maanden ingebracht in onze overleggen met de ministeries van Sociale Zaken en van Justitie. Linda van Vliet: 'Mooi om te zien dat veel van onze ideeën terugkomen in de Kamerbrief. We denken graag mee over het vervolg.'
