Beschermingsbewind is een wettelijke maatregel die de rechter uitspreekt om de financiën van mensen die dit zelf niet kunnen stabiel te maken en te houden. Na instelling van dit bewind beheert een bewindvoerder (tijdelijk of permanent) alle inkomsten, uitgaven, post en administratie. De NVVK zet zich in voor de kwaliteit van beschermingsbewind en een goede aansluiting ervan in de schuldhulpverleningsketen.
Snel naar
- Hoe werkt beschermingsbewind?
- Kwaliteitseisen aan beschermingsbewind
- Samenwerking bewindvoerders en gemeenten
- Verschil met budgetbeheer
- Meer weten?
Hoe werkt beschermingsbewind?
Bewind kan worden uitgesproken op twee gronden: vanwege een mentale of lichamelijke toestand of vanwege problematische schulden. Het is dus gericht op een specialistische doelgroep die het echt niet zelf kan.
- De rechter stelt beschermingsbewind in op aanvraag van iemand zelf of van bijvoorbeeld een partner of familielid. Het kan ook worden aangevraagd door de gemeente.
- De rechter benoemt een bewindvoerder en oefent toezicht uit op zijn werkzaamheden. Ook familieleden (zoals ouders van meerderjarige kinderen met een beperking, of broers/zussen) kunnen als bewindvoerder optreden.
- Het wettelijk kader voor financiële begeleiding, inclusief beschermingsbewind, vind je in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en het Besluit gemeentelijke schuldhulpverlening (Bgs).
- In een begeleidingsplan, dat steeds in overleg met de hulpvrager wordt vastgesteld, worden de doelen en de in te zetten begeleiding vastgelegd.
Kwaliteitseisen aan beschermingsbewind
De bewindvoerder heeft een serieuze verantwoordelijkheid, dus gelden er verschillende eisen om de kwaliteit van de dienstverlening te waarborgen. Professionele bewindvoerders moeten voldoen aan de eisen uit het Besluit kwaliteitseisen curatoren, bewindvoerders en mentoren. Ook gelden voor hen de Aanbevelingen meerderjarigenbewind Curatele en Mentorschap (pdf, 403 kB).
Voor gemeenten en organisaties die beschermingsbewind uitvoeren en lid zijn van de NVVK gelden aanvullende kwaliteitseisen.
- De NVVK Belofte bevat kernwaarden en principes waaraan NVVK-leden zich houden om kwalitatieve en verantwoorde dienstverlening te bieden.
- Voor NVVK-leden die beschermingsbewind uitvoeren, staan de kwaliteitseisen vermeld in de Module Beschermingsbewind.
- Als branchevereniging doet de NVVK onderzoek en blijft ze in gesprek met ministeries en andere beleidsmakers om beschermingsbewind steeds beter en effectiever te maken.
Samenwerking bewindvoerders en gemeenten
Sinds 2021 hebben gemeenten wettelijk adviesrecht bij de aanvraag van beschermingsbewind. Ze kunnen aangeven of beschermingsbewind de juiste route is of dat lichtere vormen van ondersteuning mogelijk zijn. Dit maakt samenwerking tussen gemeenten en bewindvoerders belangrijker dan ooit.
Op dit moment wordt het adviesrecht (art. 432a, boek 1 BW) geëvalueerd, waarbij ook de NVVK betrokken is. Een belangrijk onderdeel van het huidige adviesrecht is dat gemeenten het advies pas na uitspraak kunnen geven. Dat maakt het minder effectief, waardoor het ook weinig wordt toegepast. Wel zien we dat steeds meer gemeenten samenwerkingsafspraken met bewindvoerders vastleggen in convenanten. Wij vinden dat waardevol omdat het leidt tot betere afstemming, snellere hulp en meer maatwerk voor mensen die dat nodig hebben. De modelovereenkomst ‘Samen de regie, sneller vooruit’ (pdf, 105 kB) ondersteunt bewindvoerders en gemeenten bij het aangaan van de samenwerking.
Onze handreiking 'Begeleiding cliënten in de Wsnp (pdf, 199 kB)' geeft praktische adviezen aan onder andere gemeenten en bewindvoerders om cliënten, in elke fase van een Wsnp-traject, rust, vertrouwen en duidelijkheid te bieden.
Verschil met budgetbeheer
Bij budgetbeheer beheert een financieel hulpverlener iemands inkomsten en verricht betalingen, vaak gecombineerd met budgetcoaching. Dit kan onderdeel zijn van een schuldhulpverleningstraject, maar wordt ook apart aangeboden. Het belangrijkste verschil met beschermingsbewind is dat de hulpvrager bij budgetbeheer de hoofdverantwoordelijkheid behoudt. De hulpvrager ontvangt bijvoorbeeld nog steeds rekeningen en stuurt deze door naar de budgetbeheerder, wat meer eigen actie vraagt dan bij bewind.
Vroegsignalering én maatwerk voor inwoners met financiële problemen. Dat zijn de hoofdredenen waarom de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert, Grave en Sint Anthonis in 2019 een samenwerkingsovereenkomst met bewindvoerders sluiten. Die timing blijkt achteraf precies juist: met de nasleep van de coronapandemie en historisch hoge inflatie daarna neemt de vraag naar hulp bij financiële problemen toe.