‘Veel geleerd, veel lol gehad’
De 'Fryske sinjalearders' benutten de Expeditie om vroegsignalering verder te stroomlijnen
Met weinig fte’s bereikte de gemeente De Fryske Marren al relatief veel inwoners bij wie een betaalachterstand is gesignaleerd. Toch gingen de ‘Fryske sinjalearders’ de uitdaging van de Expeditie aan onder het motto ‘Je moet je blijven ontwikkelen’. En met succes: ze wonnen de Expeditie en maakten hun aanpak nog effectiever.
‘Ik probeer onze processen altijd te verbeteren', zegt Angela Logtenberg, senior van het cluster schulddienstverlening in De Fryske Marren. ‘Bijvoorbeeld door bij andere gemeenten een kijkje in de keuken te nemen of met andere gemeenten in gesprek te gaan.’ De Expeditie leek haar daarvoor ook nuttig, en ze had er al positieve geluiden over gehoord.’ Collega Feitse van Dijk, vroegsignaleerder en schulddienstverlener, was er meteen voor in: ‘Je hebt een bepaalde visie op hoe je werkt, maar dat wil niet zeggen dat het altijd de beste manier is.’
Een NVVK Expeditie is een speelse en serieuze manier om je werkprocessen te verbeteren. Je verzamelt nieuwe kennis over je werk en voert missies uit die direct met je werk te maken hebben. Je experimenteert met oplossingen van collega’s elders in het land. De voorlopig laatste editie van de Expeditie Vroegsignalering is inmiddels vertrokken maar je kunt nog wel meedoen met de Expeditie Begeleiden op Maat vanaf 12 januari 2026. Mis hem niet en meld je hier aan!
Zetjes geven
De gemeente heeft 0,4 fte om de ongeveer 200 signalen per maand op te volgen. Daarvan bereikte de gemeente aan het begin van de Expeditie 26,6%. Dat bleek al best een mooie score in vergelijking met de andere deelnemers.
Hoe vaak hulp wordt geaccepteerd is lastiger te meten. ‘Soms hoor ik dat iemand bij wie ik een kaartje heb achtergelaten de huurachterstand de volgende dag heeft betaald’, vertelt Bert de Boer, vroegsignalering en preventiemedewerker. ’Dan heeft dat kaartje misschien toch een zetje gegeven. Dat is ook een mooi resultaat.’ Een inwoner kan zich maanden later ook nog melden. Van Dijk spreekt dan ook van een zaadje planten.
QR-code
Het niet-thuis-kaartje van De Fryske Marren werd door veel Expeditiegenoten met belangstelling bekeken. Het team heeft daar in de loop van de tijd dan ook veel aan gesleuteld: minder tekst, andere bewoordingen, persoonlijke foto’s erbij en een QR-code die leidt naar een animatie over Vroegsignalering.
Een slimmer proces
Wat hebben ze zelf opgestoken van de Expeditie? ‘We hadden nog niet vastgelegd hoe vaak we bijvoorbeeld bellen of mailen voordat we een ander communicatiemiddel kiezen’, zegt Logtenberg. ‘Nu wel. En hebben geleerd om altijd te beginnen met de interventie die het minste tijd kost: eerst mailen, dan bellen of appen en dan op huisbezoek.’ Als iemand al op een mail reageert spaart dat toch weer tijd uit.’ De Boer: ‘En ze zijn dan ook al voorbereid op het telefoontje of bezoek’. Bij jongeren kiest het team vaak voor appen in plaats van bellen.
Crisis voorkomen
Er was ook een opdracht om in gesprek te gaan met een signaalpartner. Ze besloten er eentje te kiezen waar ze nog weinig contact mee hadden: Zorgverzekeraar De Friesland. Samen brainstormden ze over manieren waarop de gemeente bij inwoners met betalingsachterstanden in beeld kan komen. Logtenberg: ‘De zorgverzekeraar stelde voor om ons een extra signaal door te geven voordat ze een inwoner aanmelden bij de lijst met wanbetalers van het CAK. Dan krijgen de inwoners een extra boete. Dat kan ze triggeren om onze hulp alsnog te accepteren. Deze werkwijze is op dit moment in ontwikkeling in samenspraak met De Friesland.’
Tips voor meer bereik
Ten slotte heeft de deelname aan de Expeditie het team aangespoord om kritisch naar hun interventies te kijken. Ze voerden 2 simpele veranderingen door. De eerste is ‘s avonds bellen. Van Dijk: ‘Toevallig heb ik dat gisteravond weer gedaan. Je bereikt dan veel meer mensen dan overdag.’ Verder versturen ze brieven voortaan in een neutrale groene envelop met handgeschreven adressering. Dat zorgt dat meer mensen de envelop openen. Het team ziet bij huisbezoeken vaak genoeg stapels ongeopende enveloppen met het gemeentelogo liggen.
Van Dijk en De Boer denken dat het goed benaderen van inwoners het enige is dat je niet echt van anderen kunt leren. ‘Dat leer je door het te doen. En deels heb je het ook in je’, zegt van Dijk. Het gaat om zaken als een open houding zonder oordeel en je niet meer voelen dan de inwoner. Je moet er ook voor zorgen dat niet de hele buurt meekrijgt wat er aan de hand is als je bij een inwoner aan de deur staat.
Meteen effect
De hamvraag is natuurlijk wat alle aanpassingen De Fryske marren hebben opgeleverd. Veel, zegt Logtenberg: ‘Ons bereik is met 5% omhooggegaan in de 10 weken van de Expeditie. We krijgen nu meer reacties na het versturen van de groene enveloppen.’
Hebben ze door deze verbeteringen gewonnen? Het team denkt dat eerder aan hun humoristische slotfilmpje te danken te hebben. Van Dijk: ‘We hebben veel geleerd en veel lol gemaakt. Die lol hebben we vertaald in het filmpje. Ik had me verkleed met een poncho, Friese vlag en klompen. Veel mensen moesten daarom lachen.’
Blijven ontwikkelen
De 'Fryske sinjalearders' kijken dan ook tevreden terug en kunnen elke gemeente aanraden om op Expeditie te gaan. Van Dijk: ‘Het kost elke week wel wat tijd, maar je leert er enorm veel. Ook al voeren we vroegsignalering al lang uit, toch deden we nieuwe inzichten op.’ Waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden als je ook kan leren van anderen, vult De Boer aan.
Logtenberg heeft zich voorgenomen om te blijven monitoren of de manier van werken beter kan. ‘Misschien ebt het effect van de groene envelop weg, dan moeten we weer iets anders bedenken. Je moet je blijven ontwikkelen.’
Expeditie Begeleiden op Maat start op 12 januari
De voorlopig laatste editie van de Expeditie Vroegsignalering is inmiddels al vertrokken maar je kunt nog wel meedoen met de Expeditie Begeleiden op Maat. Tijdens deze Expeditie onderzoeken teams van verschillende organisaties samen hoe ze hulpvragers beter kunnen begeleiden, hoe ze nieuwe schulden voorkomen en hoe ze de redzaamheid van hulpvragers versterken. Niet door problemen voor hulpvragers op te lossen, maar door ze te helpen bij het ontwikkelen van inzicht, vaardigheden en vertrouwen.
