Deurwaarders treden op namens de rechter, zijn een verlengstuk van de overheid en moeten de belangen van zowel hun opdrachtgever als de persoon in schulden bewaken. Tegelijk zijn ze ondernemer, en opereren ze in een commerciële omgeving. Dat creëert een spanningsveld.

De commotie rond de aanstaande verhoging van de deurwaarderstarieven maakt duidelijk dat deurwaarders onder een vergrootglas liggen. Ook wij hebben desgevraagd onze mening gegeven. Daarbij benadrukten we vooral de ongewenste marktwerking waarmee deurwaarders te maken hebben.

Niet te benijden

De positie van deurwaarders is niet te benijden. In een krimpende markt moeten zij hun opdrachtgever tevreden stellen, de belangen van mensen met schulden in het oog houden en ook nog winst maken. De deurwaarder mag best 'van kleur verschieten', in die zin dat nagenoeg iedere deurwaarder inmiddels ook aan incasso doet voorafgaand aan het gerechtelijke traject. Maar dat laatste is het echte deurwaarderswerk. Dat zorgt soms voor onduidelijkheid en schrik: 'Er is een brief van de deurwaarder!', terwijl het soms slechts incasso betreft.

Een deurwaarder heeft bij executie verregaande bevoegdheden met bijbehorende verantwoordelijkheden. Maar dat is gecombineerd met commerciële afspraken met een partij betreffende de incasso. Dat kan een spanningsveld opleveren.

Samenwerking met deurwaarders

Als NVVK hebben we een goede samenwerking met koepel van de deurwaarders (KBvG). We maakten samen een systeem dat duidelijk maakt of een cliënt schuldhulp krijgt: de Verwijsindex Schuldhulpverlening (VISH). Waar mogelijk stemmen we af. Ook melden zich deurwaarders die de samenwerking met ons zoeken. Het recente convenant met Syncasso is daar een voorbeeld van. De dag na de publicatie ervan meldde zich al een tweede deurwaarder voor zo’n convenant. Dat zijn mooie ontwikkelingen.

Maar de effecten van de wetswijziging van 2001 maken de positie van de deurwaarder ingewikkeld. In 2002 waarschuwde André Moerman hier al voor in een artikel in Schuldinfo.

Denken aan portemonnee

Het rapport  ‘Tussen ambt en markt’ van de commissie-Oskam concludeerde vorig jaar dat het met de negatieve effecten van de marktwerking meevalt. Tegelijk klagen sommige deurwaarders over die effecten, meldde nieuwssite Follow the Money. “Elke afweging die een deurwaarder moet maken aan de deur waarbij hij aan zijn portemonnee moet denken, schaadt zijn onafhankelijkheid”, citeert Follow the Money toenmalig KBvG-voorzitter Wilbert van de Donk. Auteur Jan Hein Strop legt in zijn artikel uit waarom het rapport-Oskam volgens hem steunt op betwistbare aannames. 

Deurwaarders hebben zo'n 2,4 miljoen dossiers in behandeling. Daarbij gaat het voor het grootste deel (zo'n 2 miljoen) om mensen die genoeg geld hebben maar die het zetje van de deurwaarder nodig hebben om te betalen. Voor die groep is de tariefsverhoging niet het probleem. Dat probleem zien we wel bij de overige 400.000 dossiers, waar het om problematische schulden gaat. Een tariefverhoging vinden we voor deze groep ongewenst.

Tijd voor heroriëntatie

Een heroriëntatie van het deurwaardersstelsel is volgens ons in het belang van deurwaarders en hun onafhankelijke positie, en het is in het belang van mensen met schulden. Ook de schuldeisers als opdrachtgever zien we bewegen: sociale incasso wordt steeds belangrijker in aanbestedingen, zeker bij de vaste lasten-partners. Wat de NVVK betreft gaan we naar een stelsel waarin de verschillende belangen en ambities beter afgestemd en geborgd zijn. We praten graag mee over de contouren van zo'n vernieuwd stelsel.