Het Caribisch deel van Nederland bestaat uit de eilanden Bonaire, Saba en Sint Eustatius (ook wel de BES-eilanden genoemd). Sinds 10 oktober 2010 zijn het 'openbare lichamen'. De eilanden zijn daarmee bijzondere gemeenten van Nederland. 

De inkomenssituatie van veel inwoners is slecht, bleek onlangs uit een inventariserend onderzoek van het Nibud. Minister Schouten stelt samen met staatssecretaris Van Huffelen van Koninkrijksrelaties en Digitalisering middelen beschikbaar om op verschillende gebieden de situatie in het landsdeel te verbeteren. 

BES-eilanden op bezoek bij NVVK

'In 2019 hadden we voor het eerst contact met de BES-eilanden toen een delegatie van collega’s van verschillende lokale uitvoeringsorganisaties ons bezocht’, vertelt NVVK-projectcoördinator Linda van Vliet. ‘In 2022 hebben we de draad opgepakt met de beleidsadviseurs van het Openbaar Lichaam Bonaire en van het ministerie van Sociale Zaken. Die zijn hier toen ook op werkbezoek geweest.’ 

Linda van Vliet

'Eind 2022 werd ik uitgenodigd te spreken op een symposium op Bonaire. Daar maakte ik van de gelegenheid gebruik om een aantal werkbezoeken af te leggen aan uitvoeringsorganisaties op het eiland. Het was heel waardevol om ter plekke te zien hoe ze werken en wat de behoefte op het eiland is.’  

Ambitieus programma Bonaire

‘In maart ga ik er weer heen, om een bijdrage te leveren aan lokale bijeenkomsten waarin ze hun plannen verder ontwikkelen. Bonaire heeft een ambitieus programma ‘Samen tegen armoede’ opgesteld. Ik verwacht dat we samen mooie stappen kunnen zetten.’ 

Schouten schrijft samen met Van Huffelen in de brief aan de Kamer: 'De NVVK [gaat] aan de slag met de concrete ondersteuningswensen van de openbare lichamen. Dit gaat bijvoorbeeld om het professionaliseren van de hulpverlening, het maken van afspraken met schuldeisers zoals de leveranciers van de nutsvoorzieningen en het eerder in beeld krijgen van de mensen met schulden.' 

Behoefte aan laagdrempelige hulp

De noodzaak voor goede schuldhulpverlening in Caribisch Nederland wordt ook door de Nationale Ombudsman en de Kinderombudsman genoemd in hun onderzoek ‘De eindjes aan elkaar knopen’. 'Budgetteren is voor velen een uitdaging, en veel mensen weten niet waar ze recht op hebben of hoe ze aanspraak kunnen maken op de hulp die ze nodig hebben. Naast de vaststelling van een realistisch sociaal minimum zijn daarom meer mogelijkheden voor laagdrempelige schuldhulpverlening en meer juridische voorzieningen noodzakelijk', schrijven de twee Ombudsmannen. 

Wet Schuldhulpverlening ontbreekt nog 

Schuldhulpverlening is formeel onderdeel van de eilandelijke taken, maar er is geen wet die de openbare lichamen verplicht minnelijke schuldhulpverlening aan te bieden, en wettelijke schuldsanering is ook niet vastgelegd. 'Zowel de eilanden als het Rijk willen dat schuldhulpverlening structureel en duurzaam toegankelijk is voor de inwoners van Caribisch Nederland. (...) Voor Europees Nederland heeft het kabinet zich gecommitteerd aan de doelstelling om het aantal huishoudens met problematische schulden te halveren. In Caribisch Nederland hebben we onvoldoende zicht op de aard en omvang van problematische schulden', aldus Schouten en Van Huffelen in de brief. 

Tekort aan inkomen 

Het Nibud-onderzoek laat wel zien dat 'schulden ontegenzeggelijk zijn verbonden aan het niet kunnen rondkomen', schrijft Schouten. 'Tegelijkertijd biedt het Nibud een volgend kabinet een aantal concrete aanknopingspunten voor beleid en wetgeving. Kort samengevat beveelt het Nibud aan om te zorgen voor een structurele wijze om informatie over betalingsachterstanden en schulden inzichtelijk te maken. Uit het rapport blijkt dat verder werkgevers en vaste lastenpartijen, zoals energie- en drinkwaterleveranciers, goede vindplekken zijn voor een vroege signalering van schulden. Ook ziet het Nibud noodzaak voor duidelijkere richtlijnen voor incasso en invordering.' 

Wat Schouten betreft is het na de aanbevelingen van het Nibud, de Commissie sociaal minimum Caribisch Nederland en de Nationale Ombudsman tijd voor actie. 'Het ministerie van SZW heeft [...] het voornemen een subsidie aan de NVVK te verstrekken om de openbare lichamen te ondersteunen.' 

Vragen? Projectcoördinator Linda van Vliet

Zie ook:

'Kabinet wil schuldhulpverlening in Caribisch Nederland aanpakken'

'Schuldhulpverlening moet beter'