Elk jaar keren zo'n 30.000 ex-gedetineerden terug naar de samenleving. Onderzoek laat zien dat zeker 80 procent van hen schulden heeft. Schulden hebben grote invloed op het leven van (ex-)gedetineerde personen, kunnen de re-integratie belemmeren en vergroten zelfs de kans op recidive. Ook binnen detentie kun je schulden regelen!
Achtergrondinformatie
Veel gevangenisstraffen zijn van korte duur. Ongeveer 64 procent van de gedetineerden zit korter dan drie maanden vast, 19 procent zelfs korter dan 14 dagen. In die korte periode worden veel zaken opgeschort of stopgezet. Denk aan inkomsten, zorgverzekering en bewindvoering. Na (of in de afronding van) detentie moet dan alles weer worden opgestart.
Wanneer iemand in detentie zit, verblijft hij of zij meestal in een penitentiaire inrichting (PI). Deze is onderdeel van de DJI. Na een veroordeling zitten mensen hun straf uit in een gevangenis. Ongeveer 55 procent van de gedetineerden komt binnen via voorlopige hechtenis. In afwachting van een veroordeling blijven ze in een Huis van Bewaring. De duur en de uitkomst van voorlopige hechtenis zijn niet te voorspellen. Afhankelijk van het oordeel van de rechter kunnen die variëren van geen veroordeling en directe vrijlating tot een veroordeling met schadevergoeding.
Mogelijk vragen ook andere kenmerken van (ex-)gedetineerden aandacht binnen de hulpverlening. Zo is er een grote overlap met de doelgroep jongeren, en kan er sprake zijn van laaggeletterdheid of een licht verstandelijke beperking. Bovendien ervaren ze soms wantrouwen ten opzichte van instanties.
Betrokken stakeholders
- De meeste gemeenten hebben een gemeentelijk coördinator nazorg. Die ondersteunt (ex-)gedetineerden bij hun terugkeer in de samenleving. Het verschilt per gemeente hoe die ondersteuning georganiseerd is. Toch is dit een cruciale stakeholder, want de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) informeert de coördinator Nazorg wanneer iemand in of uit detentie komt en hoe het re-integratieplan eruitziet. Via de coördinator nazorg zou deze informatie terecht moeten komen bij hulpverleningsinstanties, zoals de schuldhulpverlening.
- Binnen de PI begeleiden casemanagers de gedetineerden. Zij stellen een detentie- en re-integratieplan op en delen dit met de gemeente. Het kan gebeuren dat bij een korte detentie er geen plan opgesteld wordt.
- De reclassering geeft als betrokken partij advies aan de casemanager en gemeente, houdt toezicht, draagt zorg voor de uitvoering van de werkstraf en geeft gedragstrainingen. Soms is er al contact met de reclassering wanneer iemand nog in detentie zit. Na de detentie is reclassering betrokken wanneer het toezicht gaat lopen of de werkstraf of gedragsinterventie moet worden uitgevoerd.
Hoe gebruik je de werkwijzer?
- Loop door de verschillende stappen van schuldhulpverlening.
- Op elke pagina staan aandachtspunten en wat je kunt doen om de hulpverlening te verbeteren.
- Onderaan elke pagina vind je handige hulpmiddelen.
- Pas tips niet klakkeloos toe. Controleer of ze passen bij de (ex-)gedetineerde die jij helpt.
- Elke situatie is anders, dus ga ook zelf op onderzoek uit. De werkwijzer is het startpunt hiervoor.
