Het Nederlands Instituut voor Betaalregelingen (NIvB) komt op stoom

Zo bereken je een realistische betaalregeling

5 oktober 2022

Wanneer een hulpvrager een regeling opvraagt voor een betaalachterstand bij een schuldeiser die aangesloten is bij het NIvB, gaat die schuldeiser ongezien akkoord met het voorstel. Niet-aangesloten schuldeisers maken natuurlijk een eigen afweging. Voor hen is het belangrijk om te weten dat de 'gevalideerde' betaalregeling tot stand kwam op basis van twee belangrijke bronnen:

• een analyse van de bankrekening van de klant met de betaalachterstand
•  referentiegegevens van het Nibud van verschillende soorten huishoudens inzake de minimaal noodzakelijke uitgaven  en het gemiddelde uitgavenpatroon

Voordeel voor schuldeisers is dat de kans op afbetaling een stuk groter is, terwijl de schuldeiser zelf geen werk heeft aan de opstelling van de betaalregeling.

Hoofd kennisteam van het Nibud Cora van Horssen is projectleider van het Nederlands Instituut voor Betaalregelingen. De NVVK participeert er ook in, net als het bedrijf Buddy Payment BV.

 

Cora van Horssen

Twee jaar geleden begon het idee voor zo'n Instituut, deze maand start het Instituut met een ronde informatiebijeenkomsten. Aanstaande dinsdag is de eerste, verzorgd door het Nibud. Aanstaande donderdag volgt een tweede bijeenkomst, verzorgd door de NVVK. In de komende maanden volgen meer bijeenkomsten.

Hoe begon het idee?

Cora van Horssen: 'Pieter Hilhorst legde het idee voor een Instituut voor betalingsregelingen bij ons neer. We kregen subsidie van het ministerie van Sociale Zaken om het concept te ontwikkelen. Vanaf het begin betrokken we er schuldeisers bij: zorgverzekeraars, energiebedrijven, woningcorporaties maar ook gemeenten. Samen stelden we ons de vraag: wat is er nodig om een realistische betaalregeling op te stellen?'

Waar is het idee op gebaseerd?

'De PSD2-techniek, waarmee consumenten andere partijen dan hun eigen bank inzicht kunnen geven in hun bankrekening, is een van de fundamenten. Die techniek geeft de mogelijkheid om transacties op bankrekeningen te analyseren en zo inkomsten en vaste lasten te categoriseren. Een ander fundament zijn referentiecijfers van het Nibud over kosten en uitgaven van huishoudens. Zo weten we wat er over moet blijven voor noodzakelijke uitgaven. Dat bedrag stellen we niet te laag, zodat mensen niet onmiddellijk tot het absolute minimum hoeven te bezuinigen. Uitgangspunt is dat de betaalachterstand in maximaal 12 maanden ingelopen wordt.' 

'Veel mensen hebben slecht zicht op inkomsten en uitgaven'

Welke doelgroep heeft het Instituut op het oog?

'Het gaat ons om mensen met een betaalachterstand die op zichzelf oplosbaar is. Veel mensen hebben echter slecht inzicht in hun inkomsten en uitgaven. Bij het aangaan van een betaalregeling spreken ze dan soms te hoge bedragen af. Op het moment dat mensen regelingen niet nakomen ontstaan er bijkomende kosten. Die kunnen ervoor zorgen dat een oplosbare achterstand toch een problematische schuld wordt.

Wij nemen bij onze eerste analyse alle  vaste lasten mee, inclusief zaken als de sportschool en een krantenabonnement. Als uit die analyse lijkt dat er te weinig afloscapaciteit overblijft om binnen 12 maanden terug te betalen, zetten we een volgende stap. Dan nemen we in de analyse van de bankgegevens alleen de noodzakelijke vaste lasten mee. Voor de niet noodzakelijke vaste laten nemen we een referentiebedrag van het Nibud, net als voor de overige uitgaven. Blijft er dan nog niet voldoende over om in 12 maanden af te lossen, dan verwijzen we mensen door naar hun gemeente of het landelijke nummer 0800-8115 voor hulp bij financiële zorgen. .'

Er zijn in 2021 en 2022 pilots geweest. Welke inzichten hebben die opgeleverd?

'We zijn in 2021 de berekeningen eerst zelf gaan testen met onze eigen mensen. Vervolgens hebben klanten van onze partners het systeem getest. We zagen dat het systeem werkt, het algoritme moest nog wel bijleren. Ook zagen we te vaak dat mensen halverwege het invulproces afhaakten. In 2022 hebben we daar het platform betalingsregelingen.nl op aangepast. Inmiddels hebben we meer dan 500 regelingen geproduceerd die echt gebruikt worden.'

Welke partijen werken er al met het Instituut?

'Een incasso-ondernemingen als Flanderijn werkt er al actief mee. Daarnaast is er een aantal gemeenten die inwoners die in beeld komen door vroegsignalering verwijzen naar het instituut. Zij  krijgen dan een brief die hen op betalingsregelingen.nl wijst. Wanneer de inwoner een betaalregeling laat berekenen en er blijkt onvoldoende inkomen te zijn, dan krijgt de gemeente een terugmelding. De betrokken inwoner komt dan hoog op de lijst te staan om er even langs te gaan met de vraag of hulp op prijs gesteld wordt.'

Wat gebeurt er met de informatie die het Instituut van de gebruikers krijgt?

'Alle informatie wordt na het aanmaken van de betaalregeling vernietigd. Het is mogelijk om aan te geven dat je een extra controle wilt. Dan wordt de informatie met toestemming van de hulpvrager toegankelijk gemaakt voor een analist van Buddy Payment. Soms ontdekt die nog fouten in de berekening. De lessen uit deze controles worden gebruikt om het algoritme voor het berekenen van betaalregelingen slimmer te laten worden. Maar die informatie is niet herleidbaar tot personen, en ook deze informatie wordt na gebruik gewist.'

Wil je meer weten over het Instituut voor Betaalregelingen?

•  Op dinsdag 29 november van 16.00-17.00 uur verzorgt het Nibud een online webinar over het Instituut, verzorgd door Cora van Horssen en Pieter Hilhorst. Opgeven kan hier.