90 jaar NVVK: wat brengt de toekomst?

'In de strijd tegen armoede zijn technologische innovaties cruciaal'

9 februari 2022 BeschermingsbewindPreventieFinanciële begeleidingNVVK Jubileum

Kuiper is CEO van Buddy Payment en bestuurslid van de Social Fintech Alliantie. Hij ziet technologische innovaties als cruciaal in de strijd tegen armoede. ‘Er zijn zoveel mensen met behoefte aan financiële ondersteuning. Oplossingen die alleen uitgaan van de inzet van hulpverleners kunnen niet genoeg verschil maken. De vele schuldhulpverleners die ik heb gesproken hebben hart voor hun zaak, maar sommigen zeggen ook dat het dweilen is met de kraan open. Tegelijkertijd zie ik dat ze 70% van hun tijd bezig zijn met dingen die een computer ook kan doen. Digitale hulp kan in mijn optiek een waardevolle aanvulling vormen in de strijd tegen geldproblemen. Schuldhulpverleners kunnen zich dan concentreren op de gevallen waar hun fysieke aanwezigheid essentieel is en zo veel meer mensen helpen’, aldus Kuiper.

Volgens Kuiper is het schuldenprobleem onder meer zo groot door een gebrek aan informatie in de schuldenketen. ‘Het is lastig te controleren als iemand zegt dat hij een rekening niet kan betalen. En het is niet makkelijk om een totaalbeeld van iemands schulden te krijgen.’  Maar juist op het gebied van toegang tot financiële informatie is er een interessante ontwikkeling. In 2018 voerde de Europese Unie PSD2 in, nieuwe regels voor het betaalverkeer. Sindsdien kunnen ook andere partijen dan banken een vergunning krijgen om innovaties te maken op basis van de betaalinformatie van gebruikers.

Digitale budgetcoach

Een voorbeeld is de door Buddy Payment ontwikkelde Buddy App, een digitale coach voor mensen met een laag inkomen. Door debetaalhistorie te analyseren krijgt de app inzicht in inkomen en vaste lasten. Hoe hoog zijn de vaste lasten? Hoeveel geld blijft er over om uit te geven? Waar geeft iemand geld aan uit? Op basis daarvan kun je iemand budgetadvies geven en kijken of het advies wordt opgevolgd.

De digitale budgetcoach is geschikt voor iedereen die zelfstandig kan internetbankieren. 25 gemeenten zetten de app al in bij afdelingen schuldhulpverlening. Maar volgens Kuiper is er vooral winst te behalen bij mensen die daar nog niet hebben aangeklopt. Hij wil daarom contact leggen met andere afdelingen van de gemeente dan de afdeling schuldhulpverlening. Kuiper praat daarvoor ook met de organisatie achter de Nederlandse Schuldhulp Route.

Inzicht in betaalgedrag

De app is geprogrammeerd om te reageren op belangrijke ontwikkelingen. Als het inkomen stijgt, volgt er een automatische controle of er nog steeds recht is op toeslagen. Geeft iemand te veel geld uit, dan zet het systeem een budgetplan op. Op dit moment begrijpt het systeem nog niet alle vragen van gebruikers. Daarom is er nog een helpdesk nodig. Maar het doel is om die uiteindelijk ook overbodig te maken. Promotieonderzoek van enkele gedragsonderzoekers moet daarbij helpen.

Strak toezicht door 4 instanties

De Buddy App helpt mensen hun financiën te stabiliseren door de juiste keuzes te maken. De app heeft 3 doelen:  

1. zorgen dat de vaste lasten altijd betaald worden
2. een buffer aanleggen en
3. mensen stimuleren te sparen voor een langetermijndoel.

Is het gebruik van zo’n app wel veilig , gezien al die gevoelige informatie? Daar zien volgens Kuiper maar liefst 4 toezichthouders op toe: de Nederlandse Bank (DNB), de Autoriteit Consument en Markt (ACM), de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Buddy Payment krijgt regelmatig controles en vragen. Kuiper: ‘Ik zie eerder een ander risico ontstaan. Als de app goed werkt kan het effect zijn dat mensen minder goed gaan nadenken over wat ze zelf belangrijk vinden. Maar je kunt het ook zien als een bijdrage aan kansen-gelijkheid. Mensen met een hoger inkomen kunnen vaker een beroep doen op hun netwerk bij financiële vragen. Of ze nemen een adviseur in de arm. Deze app maakt goed advies voor iedereen beschikbaar.’

Zelfredzaamheid

De vraag is dus: draagt de Buddy App wel of niet bij aan de zelfredzaamheid van burgers? Kuiper stelt een tegenvraag: ‘Ben je zelfredzaam als je je zaakjes op orde hebt dankzij een app of als je het helemaal zelf kan? Ons maakt dat niet uit, wij hebben daar geen mening over.’ Hij wijst erop dat er een mismatch is tussen het financiële systeem en de capaciteiten van sommige burgers om daarmee om te gaan. Soms is er de roep om mensen er beter op voor te bereiden, soms verwacht men veel van het simpeler maken van het systeem. Maar een makkelijk systeem wordt vaak ook oneerlijker. Kuiper: ‘Wij geloven dat er toepassingen moeten komen om de mismatch tussen de kennis van burgers en de complexiteit van het financiële systeem op te vangen. Voor een deel van de mensen zullen die toepassingen altijd nodig blijven, maar hoe erg is dat? In principe kunnen we een systeem maken dat coaching ook weer afbouwt, maar die vraag hebben we nog niet gekregen.’

Van vrijblijvend naar verplicht

De Buddy App is een vrijblijvend hulpmiddel. Kuiper wil vooral een product maken dat de doelgroep nuttig vindt en graag gebruikt. Gebruikers vinden het prettig dat de Buddy App iedere maand een budget voor ze maakt om van te leven. De volgende stap is een ‘strengere’ variant. PSD2 staat namelijk ook toe om voor een ander betalingen uit te voeren. Zo kan de app reserveringen voor vaste lasten of aflossing van schulden op een aparte rekening zetten. De gebruiker kan er dan niet meer bij. Dat maakt deze variant van de app tot een alternatief voor budgetbeheer of beschermingsbewind. Kuiper ziet voor zich dat 1 professional op een dashboard tot wel 1.000 cliënten kan volgen, en alleen contact opneemt met degenen waarvoor het systeem een alarm afgeeft. 

Nederlands Instituut voor Betaalregelingen

Buddy Payment werkt ook samen met het Nibud en de NVVK in het Nederlands Instituut voor Betalingsregelingen. Daar kunnen particulieren via betalingsregelingen.nl voor al hun achterstanden ineen keer een betalingsregeling afspreken die past bij hun inkomsten en uitgaven. Zo is te voorkomen dat oplosbare achterstanden door een te ambitieuze afbetalingsregeling toch tot schulden leiden. Voor heel veel huishoudens kan zo’n afbetalingsregeling een uitkomst zijn. Steeds meer schuldeisers doen mee aan dit initiatief.

Op dinsdag 12 april en op donderdag 15 september organiseren we congressen ter gelegenheid van ons jubileum. Wil je erbij zijn? Hou dan onze tweewekelijkse nieuwsbrief in de gaten. Abonneer je hier!