Overslaan en naar de inhoud gaan

Mee met…de geboorte van een Landelijk Fonds Schuldsanering

Mee met…de geboorte van een Landelijk Fonds Schuldsanering

15 oktober 2019

Geert van Dijk, directeur NVVK, gaat regelmatig op pad in de wereld van de schuldhulpverlening. Vandaag: avonturen rond een landelijk fonds Schuldsanering. Ontstaan uit een creatieve brainwave, uitgegroeid tot een serieus voorstel. Mét bijval uit de markt.

Eigenlijk is het een oud idee, dat opgefrist werd onder de douche. Hoe gaat zoiets?

Heerlijk. ’s Ochtends wakker, douchen. Lekker je gedachten laten gaan. Een idee komt op.

Waarom profiteert de overheid wel van negatieve rente op een lening voor investeringen in economische structuurversterking en infrastructuur, en doet zij dit niet voor investeringen in de toekomst van mensen in het sociaal domein?

Een doorbraakfonds

Op de zaak even in de geschiedenis duiken. Het idee voor een fonds om mensen met langdurige schuldenproblematiek te helpen is niet nieuw. In het rapport ‘Naar een breder schuldregelingspalet’ uit 2018, in opdracht van de NVVK en SUNN, wordt een eerste verkenning gepresenteerd.

Daar blijft het niet bij. In november 2018 pleit blogger en adviseur Martijn Schut voor een veel bredere inzet van het schuldsaneringskrediet.

Hieruit ontstaat mijn idee voor een doorbraakfonds.

Een Heel Groot fonds. Denk aan 3 miljard euro.

Omdat de problemen heel groot zijn. En helaas groter worden. Wat feiten:

  • 700.000 gezinnen en huishoudens met geen- of nauwelijks- afloscapaciteit kampen langdurig met problematische schulden. Bestaanszekerheid is voortdurend in gevaar. Met schuldenstress als gevolg, wat weer leidt tot hoge maatschappelijke kosten (zorg, beroep voorzieningen, oplopend tot 100.000 euro per jaar voor zgn. multiproblem huishoudens).
  • Er worden jaarlijks 86.000 mensen geholpen in de reguliere schuldhulpverlening. Het aandeel gezinnen met problematische schulden hierin is niet precies bekend, maar ligt beduidend lager.
  • Mensen komen laat in beeld bij gemeenten. Als ze in beeld komen is de gemiddelde schuld € 43.000 (waarvan ruim de helft incassokosten, boetes en gerechtelijke kosten van beslagen).
  • Gemiddeld is ruim de helft van de vorderingen opgebouwd uit rente, incasso- en gerechtelijke kosten en boetes.
  • Per gezin zien we gemiddeld 14 schuldeisers. Het overheidsdeel is ca. 60% van de vorderingen.

Opinieartikel Trouw

Laat de overheid hier een fonds voor vormen, bepleit ik in een ingezonden artikel dat we naar dagblad Trouw sturen. Ook maar even contact zoeken met Een Vandaag: is dit interessant voor jullie? Zeker, zeggen ze, en ze besteden er op radio en televisie aandacht aan.

Trouw publiceert mijn opiniestuk twee dagen later, op de dag van een Algemeen Overleg in de Tweede Kamer met staatssecretaris Van Ark. Onderwerp: de Brede Schuldenaanpak van het kabinet. Da’s allemaal een mooie samenloop naar een goede discussie!

Steun schuldeisers

Door de dynamiek die ontstaat is er weinig tijd om een brede coalitie te vormen en het idee gedetailleerd en grondig voor te bereiden. Maar door alle aandacht wordt er volop gereageerd, en de meeste reacties zijn heel positief. De kracht en uitvoerbaarheid van het idee groeien hierdoor. Vattenfall (voorheen NUON) toont belangstelling, en snel daarna ook Ziggo/Vodafone en een grote verzekeraar. Daar zijn we blij mee, want als publiek-private samenwerking wordt het fonds kansrijker.

En als klap op de vuurpijl is daar het commentaar van de Raad van State op het voorstel tot wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.

Grote toeloop

Zorgelijk constateert de Raad dat gemeenten in het wetsvoorstel verplicht worden om een gesprek aan de schuldenaar aan te bieden. Vervolgens moet eventueel schuldhulp worden aangeboden. Dit is niet vrijblijvend en moet op korte termijn worden gedaan. Door de mogelijk substantiële toeloop naar schuldhulpverlening is het niet waarschijnlijk dat de gemeenten de wet onverkort kunnen uitvoeren, vreest de Raad. Dit geldt met name voor de periode kort na inwerkingtreding van de wetswijziging.

Capaciteit vergroten

Het zal aan mij liggen, maar ik lees er tussen de regels door één groot pleidooi in om de capaciteit van de schuldhulpverlening te vergroten en de behandeling van dossiers te versnellen.

Zullen we een landelijk fonds maken dat daarin voorziet? De NVVK zegt: doen!

Reageren? geert.vandijk@nvvk.nl