Geert van Dijk, directeur NVVK, gaat regelmatig op pad in de wereld van de schuldhulpverlening. Vandaag: voor de tweede keer in korte tijd kom ik koningin Máxima tegen. Met deze keer een koninklijk appèl.

Het was een primeur: voor het eerst sprak de Koningin over de schuldenproblematiek in Nederland. Kan zij die oplossen? Nee natuurlijk. Ze geeft de maatschappelijke opgave wel alle wind in de zeilen. Nu wij.

Want wij kunnen de schuldenproblematiek wél oplossen. Niet vanuit één club trouwens. ‘It takes a country to solve a debt’, noteerde ik al eens. Samenwerkend met betrokken publieke en private stakeholders dus.

We lossen het probleem ook niet morgen op. Maar we hebben de Majesteit goed gehoord: graag het tempo opvoeren, en snel concrete resultaten laten zien.

Een Koningin in schulden?

Voor wie mijn blogjes volgt: nee, ik heb niet opeens een obsessie met ons Koningshuis, en ik ben ook geen stalker. Maar mijn hart sloeg wel even sneller toen ik onze Majesteit tegen een bomvolle zaal in het hoofdkantoor van de Rabo in Utrecht hoorde zeggen: “U zult misschien denken: waarom houd ik mij bezig met schuldenproblematiek? Natuurlijk is in mijn werk inclusieve financiering en financiële gezondheid heel belangrijk. Maar ik vind ook dat in dit mooie land niemand onnodig in de financiële problemen moet komen. Dat is niet goed voor de economie, voor de maatschappij, voor de families en voor individuen”.

In de zaal honderden wethouders, vertegenwoordigers van grote bedrijven vanuit de schuldeiserscoalitie, banken, ervaringsdeskundigen en andere belanghebbenden. Op het Rabo-podium mocht de CEO van ING het welkomstwoordje doen, nog voor Wiebe Draijer van de Rabobank een bijdrage leverde. Een mooi voorbeeld van samenwerken: elkaar letterlijk het podium gunnen!

Weg met de schuldenstress. Zorg voor rust om tot een oplossing te komen. Geef iedereen een perspectief op een schuldenvrije toekomst, klonk het.

Hoe dan?

De woorden van Máxima kort samengevat:

1. Doorbreek het taboe. Omdat schulden iedereen kunnen overkomen, hoeft niemand zich te schamen.
2. Werk samen. Schulden hangen samen met zorgen als ziekte, depressie, werkloosheid, eenzaamheid, dakloosheid, geen perspectief. Geen deelproblemen, maar een integraal menselijk verhaal.
3. Leer van elkaar. Werk als gemeente met methoden die bewezen zijn op basis van opgedane kennis en ervaring, en die beschikbaar zijn voor iedereen. Als iets werkt in Den Haag en Almelo, dan werkt het waarschijnlijk ook in het zuiden en het noorden van het land. Werk ook samen met private partners: banken, zorgverzekeraars, deurwaarders, energieleveranciers, coöperaties en anderen.

Maar: de regering regeert

Natuurlijk geeft dit koninklijke appèl wind in de zeilen voor grote stappen in het aanpakken van schulden. Van preventie en vroegsignalering, zelfhulp en digitale toegang tot en met financiële hulp van vrijwilligers en daarbij professionele ondersteuning.

Ook staatssecretaris Van Ark draagt uit dat de regering wil doorpakken op dit maatschappelijke vraagstuk. Samen. Vanuit de brede schuldenaanpak. En ik hoor goed dat zij daarvoor vraagt om aanpassingen in de rol van de overheid als preferente schuldeiser. En als bron van nieuwe schulden, door het gedoe met vooral toeslagen.

Ook hoorde ik haar pleidooi voor een goede landelijke kwaliteitsnorm, aangepast aan deze tijd en omstandigheden. Oud-minister Gerrit Zalm benadrukte in zijn bijdrage dat met de techniek die nu tot onze beschikking staat, veel verwacht mag worden van bijvoorbeeld een Schuldenknooppunt. We komen sneller tot resultaat, hebben kortere processen, maken goede afspraken met schuldeisers en bieden snelle schuldsanering.

Dat geeft rust, en alle ervaringsdeskundigen op het podium benoemen ‘rust bieden’ als de belangrijkste factor voor hun hoop op toekomst. Tijd om een plan te maken. Hulp om tot goede keuzes te komen. Slapen zonder zorgen vanwege een lege koelkast. Die ervaringsdeskundigen spraken een jaar geleden ook, tijdens de oprichting van SchuldenlabNL. Inmiddels gaat het een heel stuk beter met ze. Zij laten zien dat we het samen -klant en hulpverlener- echt kunnen. Indrukwekkend.

Noblesse oblige

Onze voorzitter Marco Florijn leidt het onderdeel over collectieve schuldregelingen. Wethouder van Amsterdam Marjolein Moorman en Eline Ophorst van de Belastingdienst houden een inleiding. Met op de eerste rij onder meer Máxima en staatssecretaris Van Ark.

Kern van dit onderdeel: lokale afspraken met schuldeisers en collectieve afspraken over schuldregelen en saneringskredieten werken fantastisch. Het resultaat is een enorme versnelling, en daardoor meer tijd voor mensen in plaats van ‘red tape’-bureaucratie. In Amsterdam bereiken ze hierdoor stabilisatie in 90 dagen, ruim binnen de NVVK-norm van 120. In Den Haag bereiken ze dat al in slechts 30 dagen. Wat Marco Florijn betreft kan het straks in 12 minuten. Omdat dat kan.

Eline Ophorst van de Belastingdienst benadrukt het belang van systeemafspraken op landelijk niveau. Want met 355 gemeenten afspraken maken: dat gaat de Belastingdienst niet lukken. Daarvoor is de NVVK de belangrijkste partij.

Sluitend systeem

En toen mocht ik -met toch wel wat spanning- vertellen dat we het toejuichen dat er lokaal en regionaal wordt gewerkt met collectieve schuldregelingen. Natuurlijk, de NVVK sluit al jaren convenanten af met grote schuldeisers, en die hebben deels hetzelfde effect. Maar collectief schuldregelen versterkt dat alleen maar. Niet elke ambtenaar overal in Nederland weet dat er NVVK-convenanten zijn en hoe die lokaal benut kunnen worden.  SchuldenlabNL werkt vanuit de basis, en helpt met implementeren in de uitvoering.

De NVVK kan borgen. Landelijke afspraken maken die bruikbaar zijn voor iedereen. Van onder bouwen, van boven borgen en opschalen. Als we landelijk en lokaal doen wat nodig is, krijgen we een sluitend systeem.

Van 120 dagen naar 12 minuten: het is nu nog toekomstmuziek, maar met ict en goed berichtenverkeer via het Schuldenknooppunt is het geen toekomstdroom maar realiseerbare werkelijkheid. Werk jij bij een gemeente en wil je mee doen?  Mail info@schuldenlab.nl. Er komt een netwerk van accounthouders die helpen om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Met SchuldenlabNL en de NVVK om je daarbij te ondersteunen.

Het was me het dagje wel

Tjonge, wat een dag. SchuldenlabNL: gefeliciteerd.  Wat een leuke, frisse, dynamische partner. Wat een energie, wat een publiek-private power en wat een kansen.

Ik sluit deze keer niet af met een beschrijving van de outfit van onze Koningin. Het gaat nu echt alleen over de inhoud. En die maakt absoluut indruk. Ze straalde niet alleen, maar overtuigde.

Nu door!

Geert van Dijk

Reageren? g.vandijk@nvvk.nl