‘Jongeren hebben geen idee wat er op ze afkomt’

‘De hulpverlening in Nederland is gericht op de middelmaat’, zegt hoofdpersoon Willem Los, vrijwilliger voor ONS-bank en een van de hoofdpersonen in de documentaire ‘De Schuldmachine’. ‘De meest kwetsbare groep wordt daardoor overgeslagen. Je bent voor de rijksoverheid geen naam, maar een nummer’, aldus Los.
In het zaalgesprek na het zien van de documentaire hoeft Los niet lang na te denken over de vraag: hoe heeft het zover kunnen komen met de schuldenproblematiek in de samenleving? ‘Dit zijn onze regels, en daarmee is het klaar. Dat is wat er fout gaat in Nederland’, is het antwoord van Los. ‘Ik heb als schuldeiser altijd het persoonlijke contact gezocht met de klant. Dat is heel belangrijk.’
Boos worden
‘We hebben digitale systemen gekregen waar niemand meer iets van begrijpt’, stelt producer van de documentaire Valerie Schuit. ‘Ik hoop dat we boos worden en door het systeem heen gaan beuken’.
Regisseur Camiel Zwart: ‘Mij viel op dat de schuldeisers van jongeren niet zozeer leveranciers van spullen zijn. Dat dacht ik eerst, maar het blijkt dat vooral de overheid deze jongeren naar beneden drukt. Als je geen ouders hebt die bijspringen, kom je in een harde samenleving terecht. Jongeren die financieel zelfstandig worden hebben geen idee wat er op ze afkomt.’
Ogen openen
Zijn hoofdpersoon Ricky, die dakloos is en grote schulden heeft: ‘Er zijn tienduizenden jongeren zoals ik. Ik hoop dat de documentaire ervoor zorgt dat mensen hun ogen opendoen. Jongeren beginnen gewoon te leven, ze denken niet na en de rekeningen stapelen zich op. Ga met ze praten, laat ze hun fouten erkennen, dan heb je echt contact en kun je echt helpen.’
Oorzaken en oplossingen
Tijdens de tafelgesprekken in kleine groepen buitelen de ideeën over oorzaken en oplossingen over elkaar heen. Een greep uit wat er langskomt:
Oorzaken
- Mensen komen soms in schulden omdat ze ‘mee willen doen’, sociale druk dus
- Schulden zijn een verdienmodel geworden. Een schuld begint vaak klein maar wordt groot door boete op boete. Armoede is duur gemaakt.
- Als je opvoeding niet goed is, weet je niet hoe je goed met geld om moet gaan. Maar dat ontslaat je niet van je verantwoordelijkheid voor wat je doet
- Tegelijk geldt: eenmaal in armoede maak je door de stress onverstandige keuzes
- Als jongeren 18 jaar zijn kunnen ze meteen 3000 euro rood staan
- Elke gemeente heeft weer een ander systeem van schuldhulp, met een andere werkwijze en andere brieven
- In sommige gezinnen is het normaal om schulden te maken
- Internetbankieren en webshops hebben geld tot iets abstracts gemaakt
- Vroeger was er 1 deurwaarder per postcode, nu heb je er meerdere die van elkaar niet weten wat ze doen op 1 adres
- Schuldhulpverleners en schuldeisers hebben last van vooringenomenheid ten opzichte van elkaar
Oplossingen
- Breng jongeren met jongeren in gesprek: die mooie telefoon, waar betaal jij die van?
- Zoek diepgang in het gesprek met iemand met schulden; leg onderliggende mechanismen bloot.
- Als iemand een schuld van 14.000 euro heeft kost dat de samenleving 277.000 euro, berekende het Instituut voor Publieke Waarden. Waarom betalen we niet gewoon iemands schulden en helpen we daarna die persoon om niet weer terug te vallen?
- Zie de problemen bij de hulpvrager in samenhang en niet los van elkaar. Laat schuldhulpverleners ‘hun stinkende best doen’, en laat bijvoorbeeld de Sociale Dienst aansluitend werken aan reïntegratie op de arbeidsmarkt
- Ga als hulpverlener en schuldeiser met elkaar in gesprek, vaak blijkt er veel mogelijk.
- Spreek niet over een schuld-hulploket maar over een succes-hulploket
- De beste vrijwilligers in schuldhulpverlening zijn ervaringsdeskundigen
- Kinderen moeten met geld leren omgaan door fysiek geld uit te geven. Geef jonge kinderen geen pinpas maar 25 euro contant.
- Jongeren moet je langzaam vertrouwd maken met wat van ze verwacht wordt. Op school moeten ze les krijgen in financiële weerbaarheid. 18 jaar is voor financiële zelfstandigheid te jong, maak ouders tot het 21e jaar verantwoordelijk
- Hulpverleners moeten hulpvragers als mens benaderen. Dat is niet in een systeem te vangen
Dit artikel is een vervolg op 'De Schuldmachine laat zien: het moet anders'
Wil je ook in gesprek met de makers en hoofdpersonen van de documentaire? Meld je aan voor de NVVK Studiedag, daar wijden we er een workshop aan.
Archief > 2019
december
- 19-12-19 - Mee met…schuldhulpverlener en demonstrant Pauline Tazelaar van de Tussenvoorziening
- 16-12-19 - Ornithos beëindigt lidmaatschap NVVK
- 16-12-19 - Kram & Meersma behalve in Assen nu ook in Huizen en Hengelo
- 05-12-19 - Politiek houdt vinger aan de pols in schuldenbeleid
- 05-12-19 - Accountmanagers gaan collectief schuldregelen landelijk uitrollen
- 03-12-19 - Smartengeld toeslagen Belastingdienst gaat naar schuldeisers
november
- 28-11-19 - Onderzoek naar recidive in minnelijk traject
- 28-11-19 - 'Betrek ook hypotheekverstrekkers bij vroegsignalering'
- 25-11-19 - ‘Schulden raken iedereen’
- 21-11-19 - Mee met... zweten en zwoegen achter de coulissen
- 20-11-19 - Stellateam Belastingdienst helpt bij urgente problemen
- 20-11-19 - Ga langs bij de huisarts – daar zitten je cliënten
- 20-11-19 - Federatie Opvang vernieuwt site over schulden in opvang
- 19-11-19 - Overheidsschuldeisers in gesprek over aansluiting op Schuldenknooppunt
- 14-11-19 - Deurwaarders starten petitie voor nieuwe beslagvrije voet
- 12-11-19 - Finalisten verkiezing Schuldhulpverlener 2019 blikken terug
- 07-11-19 - Mee met…een Koningin die graag samenwerking en resultaat ziet
- 06-11-19 - Ilona van Beusekom winnaar onderscheiding 'Schuldhulpverlener 2019'
- 06-11-19 - ‘Ga met meer informatie op de hulpvrager af’
- 02-11-19 - NVVK publiceert petitie voor landelijk Waarborgfonds Saneringskrediet
oktober
- 31-10-19 - Wil je meedenken over de uitvoerbaarheid van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening?
- 30-10-19 - Mee met koningin Maxima over de Schuldhulproute
- 21-10-19 - Nijmegen start campagne over geldzorgen
- 17-10-19 - Schulden houden Koningin Máxima bezig
- 17-10-19 - Ministerie geeft duidelijkheid over vergoedingen
- 15-10-19 - Mee met…de geboorte van een Landelijk Fonds Schuldsanering
- 15-10-19 - Raad van State vreest toeloop op schuldhulp
- 15-10-19 - Handige berekeningssheet voor schuldregelingen bij nieuw huwelijksvermogensrecht
- 15-10-19 - NVVK nu bereikbaar via .nl
- 11-10-19 - ‘Presentiebenadering in schuldhulpverlening’ onderwerp workshop op NVVK-studiedag
- 10-10-19 - NVVK pleit in opiniebijdrage in Trouw voor Landelijk Fonds Schuldsanering
- 10-10-19 - Nieuw huwelijksrecht vraagt aanpassing berekening verdeling afloscapaciteit
- 10-10-19 - Landelijk Fonds Schuldsanering haalt stop uit fles schuldenprobleem
- 07-10-19 - Finalisten Schuldhulpverlener van het jaar 2019 zijn bekend!
- 04-10-19 - Dwangakkoord: bijna altijd succesvol, te weinig gebruikt
- 04-10-19 - Interactieve video resulteert in 30 % meer betalingen
- 02-10-19 - Kamerleden krijgen brief van NVVK
september
- 30-09-19 - Mee met… slim schulden regelen in Den Haag
- 30-09-19 - NVVK verstevigt brugfunctie tussen bewindvoering en schuldhulp
- 27-09-19 - Bedreigd en uitgescholden, maar blij met zijn werk
- 27-09-19 - Uniek: gemeentelijke Kredietbank haalt privaat geld op
- 25-09-19 - Veel uitval bij start schuldhulpverlening door het negeren van emoties
- 25-09-19 - Rechter dwingt weigerachtige hypotheekverstrekker tot akkoord
- 18-09-19 - Mee met... kijken naar de koning
- 17-09-19 - ‘Jongeren hebben geen idee wat er op ze afkomt’
- 17-09-19 - ‘De Schuldmachine’ laat zien: het moet anders
- 11-09-19 - Marco Florijn ontmoet koningin Maxima tijdens congres 'Kom uit je schuld'
- 09-09-19 - Mee met... Stadsbank Oost-Nederland
- 05-09-19 - Wie wordt Schuldhulpverlener van het jaar 2019?
augustus
- 29-08-19 - Help, de netbeheerder wil niet opnieuw aansluiten
- 23-08-19 - Mee met... de hackaton over stabilisatie in de schuldhulpverlening
- 22-08-19 - Kwetsbare groepen steeds verder in de knel
- 21-08-19 - NVVK Studiedag van 5 november 2019. Schrijf je nu in!
- 13-08-19 - Mee met... Paul Otter, deurwaarder Syncasso
- 06-08-19 - Uitnodiging informatiebijeenkomst Buddy-app op 10 september 2019
- 01-08-19 - ZZP’ers kunnen onder voorwaarden blijven ondernemen in de Wsnp
juli
- 24-07-19 - Kredietbank Rotterdam schrijft geschiedenis: eerste breed moratorium schuldinning toegekend
- 18-07-19 - NVVK roept leden op tot deelname proef prepaid-energie
- 17-07-19 - D66-Tweede Kamerlid bezoekt schuldhulpverleners IJsselstein
- 15-07-19 - Medewerking gevraagd voor historisch onderzoek naar schulden jongvolwassenen
- 12-07-19 - Kredietbank Limburg informeert Van Ark over vroeg bereiken en effectief helpen van mensen met schulden
- 11-07-19 - Goed Bezig: corporaties en gemeenten brengen schuldhulp dichtbij
- 11-07-19 - Klanten en hulpverleners gezocht voor campagne Kom uit je schuld
- 05-07-19 - Nieuwe directeur en communicatieadviseur voor de NVVK
- 05-07-19 - Hulp en Steun voldoet weer aan alle eisen van het NVVK-lidmaatschap
- 03-07-19 - Uitstroom uit CAK nu ook mogelijk voor wie onder bewind staat
juni
- 28-06-19 - 1 euro investeren in schuldhulp levert 2 euro op – hoe weten jullie dat?
- 26-06-19 - Ombudsman Rottterdam: pak mensen met schulden beet en hou ze vast
- 25-06-19 - Vroegsignalering schulden gaat nieuwe fase in
- 24-06-19 - Buddy-app maakt financiën inzichtelijk
- 21-06-19 - Koninklijke aandacht voor schuldhulp Almelo
- 13-06-19 - Onze reactie op rapport Algemene Rekenkamer: ‘Vereenvoudig toeslagensysteem'
- 11-06-19 - Gemeente moet ondanks verbod toch kwijtschelden
- 04-06-19 - Het Schuldenknooppunt gaat voor landelijke uitrol
mei
- 27-05-19 - Toegang tot schuldhulpverlening soepeler om meer mensen te bereiken
- 27-05-19 - Gemeenten, zet breed schuldenmoratorium vaker in
- 24-05-19 - Start landelijke campagne ‘Kom uit je schuld’
- 22-05-19 - Studiestop geen voorwaarde voor schuldhulp
- 22-05-19 - Maak studenten bewuster van de risico's van schulden
- 21-05-19 - Veel vraagtekens bij CRvB-uitspraak over kosten schuldenbewind
- 20-05-19 - Pas op voor berichten van nepdeurwaarders
- 15-05-19 - Waarschuwing ACM voor handelswijze van diverse incassobureaus
- 13-05-19 - De NVVK verwelkomt vier nieuwe leden: Gemeente Zutphen, Stichting Combiwel Maatschappelijke Dienstverlening en Schulddienstverlening, Stichting De Tussenvoorziening en Stichting Sociale Wijkteams Arnhem
- 13-05-19 - Consultatie BBZ; reactie van staatssecretaris Van Ark en meer aandacht voor schuldhulpverlening voor ondernemers
- 07-05-19 - Persbericht Kennisbundel
- 01-05-19 - BKR neemt de aanbevelingen van de toezichthouder over en roept op tot een door de overheid gesanctioneerde uniforme digitale identificatiemethode
- 01-05-19 - Rechtbank pakt betaalachterstand zorgverzekeraar aan
- 01-05-19 - Betalingsregeling mogelijk voor alle justitiële boetes vanaf 75 euro
april
- 18-04-19 - NVVK bezorgd over studieschulden
- 14-04-19 - Hoge deurwaarderskosten
- 03-04-19 - Reactie NVVK op de internetconsultatie wijz Wgs ten behoeve van uitwisseling persoonsgegevens
- 02-04-19 - Leden in het nieuws: Utrecht investeert 6 miljoen euro extra in schuldhulpverlening
- 01-04-19 - Meer jongeren in de knel met problematische schulden
maart
- 27-03-19 - PE punten voor deelname aan NVVK Studiedag van 9 april 2019
- 27-03-19 - Nieuwe tool brengt kwetsbare jongeren in beeld bij gemeenten
- 27-03-19 - Verzoek Belastingdienst gebruik eenduidige onderwerpen in brieven
- 20-03-19 - Drie gemeenten gezocht: ontwikkelingsgericht onderzoek naar lerende organisaties in de schuldhulpverlening en zorg & welzijn
- 20-03-19 - Leden in het nieuws: De gemeente Utrecht maakt vaart met een proef om driehonderd Utrechters te helpen met het beheren van hun geld.
- 20-03-19 - Reactie NVVK op internetconsultatie Besluit bijstandverlening zelfstandigen 2004
- 20-03-19 - Inspiratie nodig? Kijk hier eens naar: https://www.youtube.com/watch?v=scH8ROMd62c
februari
- 27-02-19 - De NVVK verwelkomt Senturra Bewindvoering als nieuw lid
- 26-02-19 - KPN en NVVK sluiten eerste 'convenant nieuwe stijl' rond incassobeleid
- 26-02-19 - Nadja Jungmann: "Schuldhulp is nu nog een loterij.”
- 22-02-19 - Wat vindt de NVVK van de wijziging van de Wgs? Denk mee over de internetconsultatie!
- 20-02-19 - NVVK-studiedag 9 april: Ga jij voor kwaliteit?
- 18-02-19 - Voorbeeldbegrotingen Nibud 2019
- 15-02-19 - Staatssecretaris blij met NVVK-initiatief landelijke 'basisnorm'
- 13-02-19 - NVVK blij met plan ombudsman landelijke basisnorm voor schuldhulpverlening
- 12-02-19 - Draaiboek voor maatschappelijke businesscase vroegsignalering schulden
januari
- 31-01-19 - Rotterdam moet voorloper worden rond armoedebestrijding
- 30-01-19 - Fonds 1818 steunt projecten om financiële zelfredzaamheid te bevorderen
- 29-01-19 - NVVK schetst noodzaak vernieuwing en uniforme incasso overheid in brief aan Vaste commissie SZW
- 29-01-19 - Informatie over Wsnp en schulden voortaan op Rechtwijzer schulden
- 29-01-19 - Antropologisch onderzoek naar armoede en schulden